Một người cả đời, đời đời kiếp kiếp ở trong vòng nhân quả báo ứng. Một gia đình, đoàn thể, xã hội, quốc gia, có gì chẳng phải là nhân duyên quả báo?
Trong Liễu Phàm Tứ Huấn nói: “Thiện có chân giả, có đoan khúc”. “Đoan” tức là hành vi ngay thẳng chính trực. “Khúc” tức là hành vi không ngay thẳng chính trực. “Có âm, có dương”. “Dương” là bạn hành thiện mọi người đều biết, được mọi người trong xã hội tán thán. “Âm” là bạn làm việc thiện không có ai biết, nhưng báo đáp của trời đất quỷ thần cho bạn sẽ vô cùng hậu hĩ. “Có phải có trái, có lệch có ngay, có vơi có đầy, có lớn có nhỏ, có khó có dễ.” Ông nói nhiều như vậy để giúp chúng ta phân biệt. Hai chữ “thiện ác” khi xem thấy dường như rất dễ dàng, nhưng trên thực tế rất khó phân biệt. Quả báo cảm được kiết hung họa phước vô cùng vi diệu.
Phần trước chúng ta đã đọc qua, đúng là lưới trời lồng lộng tuy thưa mà khó thoát. Một người cả đời, đời đời kiếp kiếp ở trong vòng nhân quả báo ứng. Một gia đình, một đoàn thể, một xã hội, một quốc gia, ngày nay chúng ta nói đến trái đất này, thế giới này, các vị hãy suy nghĩ quan sát thật kỹ, có gì chẳng phải là nhân duyên quả báo đâu chứ? Cho nên nhà Phật dùng hai chữ “nhân quả”, đã khái quát hết tất cả pháp thế xuất thế gian.
Không những pháp thế gian là nhân duyên quả báo, mà pháp xuất thế gian cũng không ngoại lệ. Ở trong kinh luận thường nói: “Phật pháp nhân duyên sanh” (Phật pháp do nhân duyên sanh).
Thấu triệt đạo lý nhân duyên quả báo và chân tướng sự thật thì người này chính là Phật, là Bồ-tát. Đối với cái chân tướng sự thật này mê mà không giác thì người này là phàm phu. Tiên sinh Liễu Phàm dựa theo tâm đắc tu học cả đời của chính ông, đã viết ra mười điều này cung cấp cho chúng ta làm tham khảo.
Chúng ta cần nên đọc thật kỹ, nghĩ thật sâu, đặt nền móng cho học Phật, cho làm người, vậy thì tốt không gì bằng. Ông có câu nói rất hay: “Làm thiện mà không rõ lý, tự cho rằng mình hành trì đúng, đâu biết là đang tạo nghiệp, chỉ uổng phí, khổ tâm, vô ích vậy” đây là lời giáo huấn chân thực, là tâm đắc chân thực của cả đời ông.
Bạn muốn đoạn ác tu thiện mà chưa đủ thấu triệt đạo lý đoạn ác tu thiện, không hiểu rõ, luôn luôn tự mình cho rằng đã làm việc tốt, thực ra là tạo nghiệp. Loại hiện tượng này xưa nay trong và ngoài nước có thể thấy từng giờ, đặc biệt là hiện nay, người hiện nay không đọc sách xưa.
Chúng ta nên biết là những ghi chép trong sách xưa là kinh nghiệm của lịch sử, là kinh nghiệm của mấy ngàn năm đời đời truyền lại, sai lầm của nó không lớn, độ tin cậy rất cao. Nếu chúng ta dựa vào kinh nghiệm một đời của mình, cả đời bạn cũng chẳng qua là kinh nghiệm của mấy mươi năm mà thôi, so với kinh nghiệm mấy ngàn năm của người ta thì còn kém rất xa.
Luôn luôn tự cho mình là đúng, tự cho là thiện, tạo tác chiêu cảm đến tai họa mà tự mình không thừa nhận, cho rằng đây là thảm họa thiên nhiên. Trong phút chốc đã đùn đẩy cái trách nhiệm này, giống như chẳng liên quan gì với ta, ta là người đại thiện, không biết được chính mình đã tạo nghiệt.
Tôi ở trong các buổi giảng cũng thường nói: thế gian kiết hung họa phước là ai tạo ra? Người giác ngộ thì biết là chính mình tạo nên. Người mê hoặc thì đùn đẩy trách nhiệm này cho người khác, không liên quan gì với ta. Người giác ngộ biết là do chính mình tạo nên, chính mình không làm tốt, chính mình đã không để ý.
Đặc biệt là ngày nay, bản thân chúng ta khởi tâm động niệm, lời nói việc làm không đủ để làm tấm gương tốt cho người thế gian, đây chính là bản thân đã tạo nghiệt, chúng ta làm chưa đủ tốt. Chư Phật Bồ-tát thị hiện ở thế gian này, cũng cảm thán như vậy, bản thân làm vẫn chưa đủ tốt nên không thể cảm hóa người thế gian. Phật Bồ-tát quy trách nhiệm về chính mình để thành tựu đức lớn của chính mình.
Vì sao Phật Bồ-tát không thể độ người thế gian? Nhà Phật thường nói thời kỳ mạt pháp “Pháp nhược ma cường”, ma cũng làm ra đủ dạng thị hiện. Ma dùng đủ thứ dụ dỗ, tập khí nghiệp chướng phiền não của người thế gian sâu nặng, mê hoặc điên đảo, nhận giả mà không nhận thật. Ma thì hùa theo sở thích của họ, ma dạy người cái gì vậy? Dạy người tham sân si, dạy người tự tư tự lợi. Giáo pháp của Phật lại hoàn toàn tương phản với điều này nên người thế gian khó tiếp nhận, đây là chân tướng sự thật hiện nay của chúng ta.
Nhà Phật cũng thường nói: “Phật không độ người không có duyên”. Chúng sanh không chịu quay đầu thì Phật không thể giúp đỡ họ. Thật sự chịu quay đầu thì Phật mới có thể giúp. Chúng sanh không chịu quay đầu thì Phật vẫn làm ra đủ dạng thị hiện, vẫn là cứ khổ tâm dẫn dắt, mong mỏi họ quay đầu. Đây là đại từ đại bi của nhà Phật, đó gọi là “ở trong cửa Phật không bỏ một ai”.
Pháp ngữ của Hòa Thượng Tịnh Không
Trích trong: Thái Thượng Cảm Ứng Thiên tập 14