Nghe lời thê thiếp, trái nghịch lời cha mẹ dạy răn. Những lời này trong xã hội ngày nay, thông thường mà nói đây là vấn đề nhạy cảm, đặc biệt là trong xã hội hiện tại.
Xin mời Xem Cảm Ứng Thiên đoạn thứ 92: “Dụng thê thiếp ngữ, vi phụ mẫu huấn” (Nghe lời thê thiếp, trái nghịch lời cha mẹ dạy răn”.
Trước tiên hãy xem phần chú giải trong Vựng Biên: “Lời của thê thiếp ngọt ngào, dễ lọt tai. Cha mẹ răn dạy, tuy chánh đáng, nhưng khó thể vâng theo! Lời thê thiếp chẳng có gì mà không trái nghịch với lời răn dạy của cha mẹ. Sở dĩ lòng hiếu của người đời suy bại đều là vì vợ vậy. Cha mẹ từng trải đã nhiều, nhìn sự việc ắt sẽ thích đáng, lại thương yêu con tha thiết, ắt mưu tính chu đáo cho con. Há có trường hợp nữ nhân ít tuổi nào mà đâm ra lại có cái nhìn vượt trội bậc lão thành đã từng trải, thông hiểu ư? Lý lẫn Sự cũng thế, không chỉ vì khuyên con cái hiếu thuận mà nói như vậy”.
Chúng ta chỉ cần xem đoạn này, những lời này trong xã hội ngày nay, thông thường mà nói đây là vấn đề nhạy cảm, đặc biệt là trong xã hội hiện tại. Việc này mọi người đều biết, các đồng tu học Phật thì nữ chúng nhiều hơn nam chúng, việc thành tựu cũng như vậy. Chúng ta phải biết thời gian viết quyển Cảm Ứng Thiên này là vào thời xưa. Chúng ta biết vào thời xưa cũng có những hiền thê hiền mẫu, vậy thì việc này có đi ngược lại với những gì mà cổ Đức đã nói hay không? Chúng ta phải hiểu xã hội đại chúng vô cùng phức tạp, hiện tại phức tạp mà ngày xưa cũng phức tạp.
Chúng ta đọc đến những câu văn mang tính chất nhạy cảm này, nhất định phải dùng trí huệ mà suy xét. Chúng ta phải đem cái ý nghĩa này suy rộng ra, phàm là những người thân thiết với mình, đa phần đều dễ dùng cảm tình để làm việc, dùng cảm tình làm việc thì sẽ sơ suất việc thị phi lợi hại được mất, cho nên cần phải có cách học như thế nào?
Phật Bồ-tát dạy chúng ta, cổ Thánh tiên Hiền dạy chúng ta, càng là người thân cận, nghĩa là người thường xuyên tiếp cận thì càng phải có lý trí, càng phải bình tâm trong lời nói và hành vi thì chúng ta mới có thể chân thật phân rõ được như lý như pháp. Người thân kẻ sơ đều phải đối đãi bình đẳng, sự việc này nói ra thì dễ nhưng làm thì khó, đây thuộc về vấn đề tu dưỡng.
Cha mẹ không ai mà không yêu thương con cái, những giáo huấn này của người xưa bất luận là gia đình, bất luận là xã hội, ngày xưa không có trường học, đa phần là tư thục, việc dạy dỗ cũng không có gì ngoài luân lý đạo đức. Cho dù là ở phương diện vui chơi giải trí, chúng ta hãy xem những vở kịch của người xưa, những vở tuồng Côn Sơn xưa, đến sau này thì có những vở như là Kinh Kịch, thậm chí là những kịch khúc của các địa phương. Các vị hãy tỉ mỉ mà quan sát, nội dung của chúng cũng không ngoài Trung Hiếu Tiết Nghĩa, vì đại chúng tuyên dương thiện nhân thiện quả, ác nhân ác báo. Vào thời đó việc giáo dục chưa được phổ cập, nhưng loại giáo học dùng phương thức vui chơi giải trí để biểu đạt này thì có thể sanh ra được hiệu quả rất lớn đối với thế đạo nhân tâm.
Vì vậy những âm nhạc ca múa hý kịch này của người xưa đều là phương tiện để dạy học, nó không phải chỉ là vui chơi giải trí, so với xã hội ngày nay thì hoàn toàn không như nhau. Cho nên không có việc người già lại không quan tâm thế hệ đời sau, và cũng không chỉ là con cháu đời sau của chính mình, mà đều có sự quan tâm đối với tất cả những người trẻ trong xã hội, đều hi vọng thế hệ sau tiến bộ hơn thế hệ của đời mình, hi vọng hạnh phúc hơn thế hệ đời của mình. Tuyệt đại đa số người thời đó đều có tâm thái này, đều có niềm tin này.
Xã hội ngày nay thì không giống như vậy nữa, khái niệm này trong xã hội ngày nay thì có thể nói là vô cùng vô cùng mờ nhạt, chúng ta hoàn toàn có thể cảm nhận được là tự tư tự lợi, chỉ có chính mình không có người khác, thậm chí là chỉ có ngày hôm nay chứ không có ngày mai. Cho nên bạn hãy tưởng tượng mà xem tư tưởng này đáng sợ biết bao, hành vi này đáng sợ biết bao.
Một người đọc sách thấu hiểu đạo lý nhìn thấy được thì chúng ta phải xử lý như thế nào trong thời đại này, làm thế nào giúp đỡ thời đại này? Vậy thì không thể không rõ lý, không thể không rõ pháp độ (tiêu chuẩn xã hội), pháp độ thì có thiện có bất thiện.
Làm thế nào để có thể khuyên bảo xã hội đại chúng chuyển ác thành thiện, chuyển mê thành ngộ? Việc này cần phải có trí huệ cao độ, về phương diện hành trì thì phải có nghệ thuật cao độ, chúng ta không thể không chăm chỉ nỗ lực. Ngày nay lý niệm giáo dục của các bậc cha mẹ chưa chắc là chánh pháp, họ đều khuyến khích con cái thăng quan phát tài, chỉ mưu cầu cái lợi ích của một nhà, những quan niệm này đều có vấn đề.
Ngày nay có bao nhiêu người làm cha mẹ khuyên con cái phải hy sinh bản thân phục vụ xã hội, không còn thấy nhiều nữa rồi. Người xưa biết xả mình vì người, cho nên chúng ta ngày nay đối với câu “trái nghịch lời cha mẹ dạy răn” nên đổi thành “trái nghịch lời Thánh nhân dạy răn”, “trái nghịch lời dạy của Phật Bồ-tát, Tổ sư Đại đức”. Chúng ta hãy lấy điều này làm tiêu chuẩn.
Trong nhà Phật thì tiêu chuẩn thấp nhất là ngũ giới thập thiện, nếu nói chu toàn một chút thì Tịnh Nghiệp Tam Phước là vô cùng tốt. Người thân cận thường thường ở bên tai nói lời ngon tiếng ngọt, chúng ta phải nên suy nghĩ những lời họ nói, những việc họ làm có tương ưng với giáo huấn của Phật Bồ-tát hay không? Nếu không tương ưng thì không thể tiếp nhận, cho nên phải khuyên bảo lẫn nhau học Phật, quy y Phật pháp, vậy thì mới đúng.
Nhất định phải biết đời người ngắn ngủi khổ đau. Chúng ta thường nhìn thấy thân bằng quyến thuộc, bạn bè tri giao, mỗi năm mỗi tháng đều có người ra đi, người có tính cảnh giác cao, thật sự nhìn thấy mà sợ hãi. Thời gian trôi qua rất nhanh, chớp mắt thì tuổi tác đã già, sắp đến lượt mình rồi, vào lúc này chúng ta phải làm sao đây?
Người không học Phật, đối với sự việc đời sau họ vẫn đang hoài nghi, họ không thể khẳng định. Những đồng tu học Phật đối với sự việc này đại thể cũng đều có thể khẳng định được, con người nhất định có đời sau, thời gian của đời này rất ngắn tạm, thời gian của đời sau thì rất dài. Nếu có thể nghĩ đến đời sau thì người này chính là có trí huệ, trong mấy mươi năm ngắn ngủi này, chịu khổ một chút thì đã là gì chứ? Nhất định phải biết đoạn ác tu thiện, tích công lũy đức, vì đời sau mà suy nghĩ.
Thiện pháp đệ nhất của thế gian là giáo huấn của Phật Bồ-tát. Vì sao gọi giáo huấn của Phật Bồ-tát là thiện pháp đệ nhất vậy? Vì Phật Bồ-tát là người giác ngộ triệt để, hiểu thấu đáo một cách viên mãn rốt ráo đối với chân tướng vũ trụ nhân sinh, đây là việc mà người thông thường không cách gì so bì được. Lời của các Ngài là lời chân thật, sự dạy bảo của các Ngài không có sai lầm, chúng ta có thể tin có thể tiếp nhận, vậy thì bạn liền có phước, phước báo này là phước báo chân thật.
Nhà Phật thường hay nói “thân người khó được, Phật pháp khó được nghe”. Phật Bồ-tát là chân thiện tri thức, chúng ta gặp được thì nhất định phải thân cận, không thể lơ là để trôi qua. Chúng tôi cũng thường khuyên bảo mọi người, hãy buông bỏ thành kiến của chính mình, buông bỏ cách nghĩ cách nói và cách làm của chính mình, tùy thuận theo giáo huấn của Phật Bồ-tát, vậy thì đời này của chúng ta sẽ không luống uổng, đời này sẽ không bị đọa lạc.
Kiến đại công, lập đại nghiệp, đại công đại nghiệp là chỉ cho việc hoằng pháp lợi sanh, trước tiên phải thành tựu đức hạnh của chính mình, thành tựu học vấn của chính mình, đương nhiên việc này nhất định phải nương nhờ vào sự gia trì của Tam Bảo. Chỉ cần chúng ta thật sự phát tâm, chân thật chịu làm thì cả đời sẽ có Phật Bồ-tát chăm lo, đây là một sự thật không còn nghi ngờ gì nữa. Quyết không nên vì chính mình mà suy nghĩ, Phật Bồ-tát đã sắp xếp an bài cho bạn rồi vậy thì chính bạn còn có gì để suy nghĩ chứ? Tự mình toàn tâm toàn lực đi làm những việc hoằng pháp lợi sanh, đây mới là tương ưng….
Trích đoạn trong:
THÁI THƯỢNG CẢM ỨNG THIÊN
Người giảng: Lão Hòa Thượng – Pháp Sư Tịnh Không
Tập 105