Hai câu “Từ bi làm gốc, phương tiện làm cửa”, trong nhà Phật thường xuyên nhắc đến, ý nghĩa vô cùng sâu, người thật sự lãnh hội không nhiều.
Các bạn đồng tu! Hôm nay hội trưởng Trần của Tịnh Tông học hội Đài Bắc có đến chỗ chúng tôi muốn chúng tôi nói vài lời với các bạn đồng học Đài Bắc. Chúng tôi muốn nhân thời gian hôm nay giảng cho các bạn về điều mà nhà Phật thường nói: “Từ bi làm gốc, phương tiện làm cửa.”. Hội trưởng Trần Cảnh Xương của Tịnh Tông Học Hội Los Angeles cũng gọi điện cho tôi, tôi nói chúng ta dùng một đề mục động viên các bạn đồng học Tịnh Tông chúng ta.
Hai câu này trong nhà Phật thường xuyên nhắc đến, ý nghĩa của hai câu đó vô cùng sâu, người thật sự lãnh hội không nhiều. Hai câu này bao gồm toàn bộ Phật pháp. Thế Tôn bốn mươi chín năm giảng nói tất cả pháp đều không nằm ngoài hai câu này. Vì vậy cảnh giới phạm vi của hai câu trên là vô cùng sâu rộng. Chúng ta cần phải tự độ chính mình, cần phải giúp đỡ người khác.
Đặc biệt ngày nay mọi người đều quan tâm đến việc tiêu tai miễn nạn. Chỉ cần thật sự làm được hai câu này, không nhất định phải hoàn toàn làm được, có thể làm được 10%, làm được 20%, bạn liền đắc độ. Vậy bắt đầu làm từ đâu? Khi thành lập Tịnh Tông Học Hội, tôi có đề xuất năm khoa mục tu hành, năm khoa mục này các vị cẩn thận suy xét. Nếu không nói về câu đầu tiên “Từ bi làm gốc” thì cũng nói đến câu thứ hai “Phương tiện làm cửa”. Nói chung không rời hai đại tiền đề, đại nguyên tắc này.
Năm khoa mục tu học của Tịnh Tông: điều đầu tiên là “Tịnh Nghiệp Tam Phước” chúng ta đã thực hành chưa? Thực hành như thế nào rồi? Vì vậy gốc tu hành của Phật Pháp chính là hiếu thân tôn sư. Câu đầu tiên là “hiếu dưỡng phụ mẫu phụng sự sư trưởng.” Làm thế nào đưa câu này lên đến cảnh giới tu học cao nhất của Bồ-tát? Đó chính là hạnh Phổ Hiền.
Hạnh Phổ Hiền so với hạnh Bồ-tát Đại thừa vẫn có chỗ không giống nhau. Không giống ở chỗ nào vậy? Hạnh Phổ Hiền là tu học tâm thanh tịnh, tâm bình đẳng, chính là trong Kinh Vô Lượng Thọ nói “thanh tịnh, bình đẳng, giác”. Chỉ cần dùng cái tâm này để tu hành, đây chính là tu hạnh Phổ Hiền, chính là từ bi phương tiện đến cực điểm.
Trong tâm nhãn của người tu hành thì hết thảy chúng sanh trong hư không pháp giới đều là cha mẹ của chúng ta, không phải là đem họ xem là cha mẹ mà họ chân thật là cha mẹ. Hết thảy chúng sanh tận hư không khắp pháp giới thật sự là chư Phật Như Lai. Chúng ta trong Kinh Hoa Nghiêm đã chứng minh được rồi. Hay nói cách khác, chúng ta khởi tâm động niệm, ngôn ngữ tạo tác, chúng ta nên đối đãi với cha mẹ như thế nào? Đối đãi với Đức Phật ra làm sao? Lòng từ bi là từ đó mà sinh ra.
Phía sau đều thuộc về phương tiện, tất cả giáo học đều là pháp phương tiện. Chúng ta ngày nay tu học không có căn bản, đều lấy chính mình làm trung tâm. Đây là quan niệm của phàm phu. Chư Phật Như Lai không lấy chính mình làm trung tâm mà lấy hết thảy chúng sanh tận hư không khắp pháp giới làm trung tâm của vũ trụ, còn bản thân chỉ là một phân tử trong trung tâm này.
Vì vậy Phật Bồ-tát nhận được sự kính ngưỡng của hết thảy chúng sanh trong chín pháp giới. Đây cũng là ngạn ngữ nói: “thiên thời không bằng địa lợi, địa lợi không bằng nhân hòa”. Phật Bồ-tát đạt được nhân hòa, nhân hòa đạt được từ đâu vậy? Chính là các Ngài thấu suốt triệt để chân tướng của vũ trụ nhân sanh.
Biết được quan hệ chủ tớ, chủ là hết thảy chúng sanh, chính mình là tôi tớ, hết thảy chúng sanh là chủ, tôi vì hết thảy chúng sanh mà phục vụ. Các bạn xem trong kinh điển, chư Phật Như Lai có phải là vì hết thảy chúng sanh phục vụ hay không? Chúng ta cần học từ nơi này. Dân chủ nói đến tột cùng chính là Phật pháp. Trong mắt của Phật chúng sanh là chủ, Phật Bồ-tát vì họ mà phục vụ, khi phục vụ phải thuận theo Thập đại nguyện vương của Bồ-tát Phổ Hiền: “hằng thuận chúng sanh, tùy hỷ công đức”. Đây là Bồ-tát hạnh, là Phật hạnh.
Ngày nay chúng ta hiểu sai rồi, là bản thân ta làm chủ, người khác phải thuận theo ta. Điên đảo rồi! Vì vậy chúng ta đánh mất đi nhân hòa. Bất luận là thế pháp hay Phật pháp đều không thể thành tựu. Kỳ thực có mấy ai hiểu được đạo lý: phải thực hiện từ bi và phương tiện.
Chúng ta lấy giáo huấn của Phổ Hiền Bồ-tát để nói. Điều thứ nhất là “Lễ kính chư Phật”. Hết thảy chúng sanh đều là chư Phật. Chúng ta có dùng tâm cung kính đối với Như Lai Thế Tôn, đối với A Di Đà Phật để cung kính hết thảy chúng sanh hay chưa? Chúng ta đã làm như vậy chưa? Nếu bạn có thể làm như vậy, xin chúc mừng bạn, bạn là Phổ Hiền Bồ-tát, bạn đã tu hạnh Phổ Hiền.
Nếu chúng ta hôm nay nói: “Tại sao tôi phải lễ kính họ chứ?” thì bạn không hiểu được nguyên nhân này rồi. “Những người này đều là người xấu, đều là người ác, đều không làm việc thiện, tôi vẫn phải lễ kính họ hay sao?” Bạn căn bản vẫn chưa hiểu được chân tướng sự thật. Nếu bạn hiểu được chân tướng sự thật bạn sẽ lễ kính họ.
Ai biết được chân tướng sự thật? Vua Thuấn thời Trung Quốc cổ đại đã hiểu rồi. Cha của vua Thuấn, mẹ kế của vua Thuấn, con trai của mẹ kế, những người thông thường như chúng ta sẽ nói đây là những người xấu ác nhất, những người độc ác nhất. Nhưng vua Thuấn vẫn xem họ là cha mẹ, xem họ là em trai, Ngài không nhìn thấy lỗi của họ, vẫn cảm thấy phụ thân, mẹ kế, em trai đều rất dễ thương. “Họ đối với tôi không tốt nhất định là do lỗi của chính tôi.” Ngài không nhìn thấy lỗi của người, chỉ thấy lỗi của chính mình, ngày ngày phản tỉnh, ngày ngày sửa lỗi, cuối cùng tâm thái của cha mẹ, em trai đều thay đổi trở lại, đều đối xử tốt với Ngài. Nhân hòa!
Gia hòa vạn sự hưng, gia đình hòa thuận liền cảm động đến hàng xóm láng giềng, cảm động đến Quốc Vương đương thời là vua Nghiêu. Vua Nghiêu nghe nói có một người hiếu thảo như vậy thì gả hai cô công chúa cho Ngài, vương vị cũng nhường cho Ngài. Nguyên nhân là gì? Nhân hòa. Chúng ta ngày nay chỉ nhìn thấy lỗi của người khác không nhìn thấy lỗi của chính mình, chỉ có chúng ta không tu hạnh Phổ Hiền. Hạnh Phổ Hiền còn cao hơn so với hạnh Đại thừa của Bồ-tát. Cao như thế nào? Hết thảy chúng sanh chân thật là cha mẹ của ta. Cha mẹ làm gì có lỗi, chỉ có chính mình có lỗi nên cha mẹ mới không hoan hỉ.
Các bạn hãy từ trong thí dụ này mà suy nghĩ kỹ càng. Chúng ta thích phê bình người khác, nói lời chân thật, phàm phu làm gì có tư cách nói lỗi của người khác. Bản thân mình có lỗi, bạn làm sao có tư cách nói lỗi người khác chứ? Đợi đến khi chính mình không có lỗi, nhìn thấy hết thảy chúng sanh đều là chư Phật Bồ-tát, đều là cha mẹ.
Trong giới Kinh Đại thừa có nói: “Hết thảy người nam đều là cha ta, hết thảy người nữ đều là mẹ ta”. Câu này Phật trong kinh luận không biết đã nói bao nhiêu lần rồi, không phải là so sánh mà là lời chân thật thành thật. Lòng từ bi là từ nơi này mà sinh ra. Làm thế nào để hiếu dưỡng? Làm thế nào để cung kính? Làm thế nào để đối đãi? Đó đều là phương tiện.
Cho nên chúng tôi đề xướng tu hành tam phước, lục hòa, tam học, lục độ, Phổ Hiền thập nguyện, năm khoa mục này. Hai câu đầu tiên của tam phước là gốc, là căn bản. Cho nên Phật Pháp là gì? Đáp án đơn giản nhất: Hiếu thân tôn sư chính là Phật Pháp; thấu đáo triệt để tu Phật Pháp chính là thực hành hiếu đạo sư đạo.
Mười nguyện của Bồ-tát Phổ Hiền, các bạn nghĩ xem, các bạn đã làm được lễ kính chưa? Chỉ có lễ Phật thôi thì cũng không ích gì. Hình tượng Phật ở đây, lễ Phật có tác dụng gì? Cần đem tâm hạnh, tâm cảnh lễ bái hình tượng này mà thực hiện đối với hết thảy chúng sanh thì chính là bạn đang tu lễ kính chư Phật
Chư Phật là chư Phật quá khứ, chư Phật hiện tại, chư Phật vị lai. Các bạn nên biết hết thảy chúng sanh đều là chư Phật vị lai. Lời nói này là Phật phương tiện nói, lời chân thật của Phật là “nhất thiết chúng sanh bổn lai thành Phật” (tất cả chúng sanh vốn thành Phật). Đây là nói lời thành thật.
Trong Kinh Hoa Nghiêm và Kinh Viên Giác, Phật đều nói như vậy. Vì vậy chúng ta cần học Phật Bồ-tát, chúng ta đời này vì hết thảy chúng sanh mà phục vụ, vì chư Phật Như Lai mà phục vụ, vì cha mẹ mà phục vụ. Chỉ thấy lỗi mình, không thấy lỗi người thì đạo nghiệp của chúng ta sẽ có thể tăng trưởng, sẽ có thể thành tựu.
Về phương diện hành môn, chân thật dụng công là quán tưởng niệm Phật, bất luận là pháp môn nào, nguyên tắc này đều không đổi. Hôm qua chúng tôi trích dẫn phương pháp tu hành của Thiên Chúa giáo, tôi xem thấy mười điều răn của họ, tôi đem in ra và đưa cho các bạn đồng tu tham khảo.
Điều răn đầu tiên chính là thời khóa sớm tối; Điều răn thứ hai là phát nguyện; Điều răn thứ ba là nếu không có lý do chính đáng thì không được bỏ thời khóa sáng tối. Vì vậy ba điều này chính là Phật Pháp nói đến: điều thứ nhất là không hoài nghi, điều thứ hai là không xen tạp, điều thứ ba là không gián đoạn.
Chúng ta xem kỹ ba điều đầu của họ có giống như vậy không? Bảy điều răn tiếp theo chính là ngũ giới thập thiện của Phật Pháp chúng ta. Điều răn thứ tư tương đồng với lý niệm của Phật Pháp: “Hiếu dưỡng phụ mẫu, phụng sự sư trưởng”. Ý nghĩa của điều răn thứ tư liên quan đến bổn phận của hàng hậu bối: hiếu kính cha mẹ, nghe lời cha mẹ hoặc sư trưởng, không được thất kính đối với cha mẹ sư trưởng.
Có điều họ không giống trong Phật Pháp nói là hết thảy chúng sanh là cha mẹ sư trưởng của chúng ta, họ không có cách nói như vậy. Đây chính là chỗ thù thắng của việc tu học trong Phật Pháp. Nếu như chúng ta xem chúng sanh là chúng sanh, như vậy sẽ không khác gì so với các tôn giáo khác, thậm chí còn không bằng họ.
Thiên Chúa giáo, Cơ Đốc giáo rất đáng để chúng ta tôn trọng. Có điều họ không dạy là không nên sát sinh, họ dạy không giết người, Phật Pháp chúng ta dạy không sát sinh so với họ phạm vi lớn hơn.
Điều răn thứ sáu là không tà dâm. Điều răn thứ bảy là không trộm cắp. Điều răn thứ tám là không vọng ngữ. Trong điều răn không trộm cắp nói về: chiếm đoạt trộm cắp tài vật của người khác, mua bán không đàng hoàng, làm việc không công chánh, mượn đồ người không trả, cố tình tổn hại đồ vật của người khác, vui khi thấy người khác gặp tai nạn, tất cả đều là ăn trộm.
Họ nói đơn giản mà rõ ràng. Nói về không vọng ngữ thì có: nói dối, hư ngôn giả ý, bàn luận chuyện hay dở của người, nói chuyện đúng sai của người khác, phá hoại danh dự của người khác, làm oan người khác, vội vã kết luận về người khác, bới móc chuyện thị phi. Nếu họ thực sự có thể làm được thì nhất định sẽ được chư Phật hộ niệm, long thiên thiện thần bảo hộ.
Chúng ta là đệ tử Phật, học Phật cho rằng cao hơn những tôn giáo khác, Phật xem những đạo lý này bạn đã hiểu được chưa? Phật dạy bạn hành vi ở trong cuộc sống hằng ngày chúng ta đã làm được hay chưa? Lý luận Phật nói chúng ta không hiểu, Phật dạy chúng ta phương pháp chúng ta không chịu làm theo, thế thì không bằng họ rồi. Họ tương lai sẽ lên thiên đường.
Ngạn ngữ thường nói: “Trước cửa địa ngục Tăng đạo nhiều.” Tâm hạnh của chúng ta rơi vào tam đồ, còn kém xa họ. Tội lỗi này nặng rồi. Chúng ta mặc y phục nhà Phật, hằng ngày tiếp nhận sự cúng dường của nhà Phật nhưng không chịu y giáo phụng hành, đó là phá hoại hình tượng Phật Pháp. Đây là tội gì? Phá hòa hợp Tăng. Phật mà chúng ta học là Phật giả không phải Phật thật.
Cho nên chúng ta muốn chân thật có thành tựu, muốn tiêu tai miễn nạn thì nhất định phải học vua Thuấn. Đại sư Lục Tổ Huệ Năng nói rất hay: “Người thật sự tu hành không nhìn thấy lỗi thế gian”. Đối người, đối việc, đối vật chỉ luận hiện hành, không luận quá khứ, quá khứ họ đã từng làm sai thì chúng ta cũng đã từng làm sai, chư Phật Bồ-tát trong quá khứ cũng đã từng làm sai. Không luận quá khứ, chỉ luận hiện tiền, hiện tiền họ biểu hiện rất tốt, vậy thì lòng cung kính đối với hết thảy chúng sanh của chúng ta mới có thể sinh ra được. Nếu thường xuyên thấy lỗi của người khác thì lòng cung kính này sẽ không thể khởi lên được.
Tâm cung kính là tánh đức của chính mình. Bất kính là phiền não. Tại sao để phiền não của mình thường xuyên khởi lên mà không để tánh đức của mình lưu lộ ra? Phần công tội, thiện ác ở đây chúng ta cần hiểu rõ hiểu minh bạch. Cho nên người thực sự tu hành, trong Phật Pháp thường nói: họ thường sanh tâm hoan hỉ, thường sanh tâm cung kính.
Người Niệm Phật, đặc biệt Đại Thế Chí Bồ-tát dạy chúng ta: “Tịnh niệm tương tục.” Tịnh niệm là thiện niệm. Tịnh niệm là chánh niệm. Duy chỉ có người không nhìn thấy lỗi thế gian, thiện niệm chánh niệm mới có thể hiện tiền, mới có thể vĩnh viễn duy trì không mất, mới có thể duy trì được nhân hòa.
Gia hòa vạn sự hưng. Gia đình bạn hòa hợp, một đạo tràng hòa hợp thì đạo tràng này hưng vượng. Một gia đình hưng vượng, một đạo tràng hưng vượng sẽ ảnh hưởng tốt rất nhiều đạo tràng, ảnh hưởng một cách âm thầm tự nhiên, công đức thù thắng không thể nghĩ bàn. Vì vậy lời Phật dạy trong kinh điển, từng câu từng chữ chúng ta phải cẩn thận đọc tụng, không thể học qua loa, sẽ hiểu sai ý nghĩa lời nói của Phật, hiểu sai chân thật nghĩa của Như Lai.
Lão cư sĩ Hạ Liên Cư hội tập Kinh Vô Lượng Thọ là người tái lai, không phải người thông thường. Khi tôi ở Florida giảng kinh, bên đó có một người có khả năng đặc biệt, họ nhìn thấy hình ảnh của ngài Hạ Liên Cư, họ vô cùng kinh ngạc, họ nói người này thân thể trong suốt. Thế nào gọi là trong suốt? Một chút ô nhiễm cũng không có. Điều này do những người nước ngoài đã nói với Pháp sư Ngộ Trần.
Pháp sư Ngộ Trần lúc đó vẫn chưa xuất gia, là ông nói với tôi, hơn nữa lời nói của những người có khả năng đặc biệt này không sai. Họ nói Lão cư sĩ đã không còn tại thế, Ngài là người tái lai, Ngài đến thế gian này để làm gì? Nhiệm vụ chủ yếu chính là hội tập Kinh Vô Lượng Thọ, để cuốn kinh này có thể lưu truyền hậu thế, quảng độ chúng sanh.
Ngài là thị hiện, mất thời gian ba năm mới hội tập thành công Kinh này, lại dùng thời gian bảy năm để đính chính. Trên thực tế đâu cần thiết dùng nhiều thời gian như vậy, là thị hiện cho chúng ta xem để chúng ta tăng trưởng tín tâm. Chúng ta ngày nay lại đi dò xét lỗi ở trong đó. Đó là tri kiến phàm phu. Chúng ta lý giải ý nghĩa không viên mãn là vì trình độ chúng ta không đủ, phải nên khiêm tốn mà sám hối.
Làm sao mới có thể hiểu ý nghĩa chân thật của Như Lai? Cần tâm địa thanh tịnh, phải không nhiễm mảy trần. Tâm thanh tịnh sẽ sanh trí huệ, có trí huệ mới có thể thâm giải nghĩa thú (hiểu sâu ý nghĩa bên trong).
Trong thời báo Times kỳ thứ bốn mươi mốt, chúng ta nhìn thấy bài viết về “Con số kinh hãi của ngày tận thế”. Những con số này nói về nước Mỹ, nước Mỹ có thống kê, những quốc gia khu vực khác trên thế giới không có thống kê nhưng cũng không ngoại lệ.
Các bạn xem những con số này, rồi nghĩ xem hiện nay là xã hội gì? Hãy hỏi có đáng phải gặp kiếp nạn này không? Tự mình liền rõ, liền minh bạch. Khi kiếp nạn đến chúng ta nên ứng phó như thế nào? Chính mình cũng sẽ hiểu rõ. Đoạn ác tu thiện, phá mê khai ngộ, chuyển phàm thành Thánh mới có thể tự độ độ tha, mới có thể chân thật tránh được đại kiếp nạn này.
Trích đoạn trong:
THÁI THƯỢNG CẢM ỨNG THIÊN
Người giảng: Lão Pháp Sư Tịnh Không
Tập 76